LAMPIRAN A
PERHITUNGAN NERACA
MASSA
KAPASITAS PRARANCANGAN
Kapasitas per tahun = 10.000 ton/tahun
1 Tahun Operasi = 330 hari
Kapasitas prarancangan =
=
1262,62 kg/jam
KOMPOSISI BAHAN BAKU DAN PRODUK
Bahan
baku / produk
|
Konsentrasi
|
BM
(kg/mol)
|
Notasi
|
Asam Acetat
Ethanol
Ethyl Acetat
Air
|
99,8%
95%
99,8%
|
60.02
46,08
88,1
18
|
A
E
EA
W
|
ANALISA
DERAJAD KEBEBASAN
·
Reaktor =(FI,XA1)
(F2,XE2) (F5,XA5) (F6,XE6)
(F3,XA3,XE3,XEA3)
·
DESTILASI 1 = (F3,XA3,XE3,XEA3)
(F4,XEA4,XE4) (F5,XA5)
·
DESTILASI 2 = (F4,XEA4,XE4)
(F7,XEA7,XE7) (F6,XE6)
·
MIXER = (F7,XEA7,XE7)
(F8) (F12,XEA12,XE12) (F9,XEA9,XE9)
·
DEXANTER = (F9,XEA9,XE9)
(F10,XE10) (F11, XE11,XEA11)
·
DESTILASI 3 = (F11, XE11,XEA11)
(F12,XEA12,XE12) (F13,XEA13,XE13)
·
DESTILASI 4 = (F6,XE6) (F10
XE10,XEA10) (F14,XE14, XEA14)(F15,XE15)
Neraca Massa total
F1+F2+F8 = F6+F15+F13
1.
REAKTOR
Perbandingan mol reaktan asam asetat : etanol = 1 : 2
=
Konversi = 67 %
Reaksi CH3COOH + C2H5OH
« CH3COOC2H5 +
H2O
Mula-mula
Bereaksi
Sisa
-
Neraca massa
F1 + F2 + F5
+ F14 = F3
FA + FB = F3...........................................................................................................(1)
FA = F1 + F5
0,998F1
+ 0,99 F5 = FAXAA………………………………………….………..…(2)
FB = F2 + F6
0,95F2+F14XE14=FBXEB3………………………………………..…..…………....(3)
Neraca massa asam
asetat
FAA.XAA – Asam asetat yang bereaksi = F3.XA3
FAA.XAA –
= F3.XA3
0,33 FAA.XAA = F3.XA3........................................................................................... (4)
Neraca massa etanol
FB.XEB – Etanol yang
bereaksi = F3.XE3
46,08
-
46,08 =
F3 . XE3
2
46,08 -
46,08 =
F3 . XE3
1,021 FA.XAA = F3.XE3.......................................................................................... (5)
Neraca massa etil asetat
Etil asetat yang terbentuk = F3.XEA3
= F3.XEA3
0,983 FA.XAA + 109,58
= F3.XEA3....................................................................... (6)
2. DISTILASI 01
Neraca massa
F3 = F4 + F5............................................................................................................ (7)
Neraca massa Asam asetat
F3.XA3 = F5.XA5
F3.XA3 = 0,99 F5................................................................................................... (8)
Neraca massa etanol
F3.XE3 = F4.XE4...................................................................................................... (9)
Neraca massa etil asetat
F3.XEA3 = F4.XEA4
F3.XEA3 = 0,2 F4.................................................................................................. (10)
3. DISTILASI
02
Neraca massa
F4
= F7 + F6...................................................................................................... (11)
Neraca massa etanol
F4.XE4 = F7.XE7 + F6.XE6
F4.XE4 = 0,09
F7 + F6.XE6................................................................................ (12)
Neraca massa etil asetat
F4.XEA4 = F7.XEA7
0,2 F4
= 0,83 F7................................................................................................. (13)
4. MIXER
Neraca massa
F7
+ F8 + F12
= F9............................................................................................ (14)
Dimana F8 =
F7 + F12
Neraca massa etanol
F7.XE7 + F12.XE12 = F9.XE9
0,09 F7
+ F12.XE12 = F9.XE9............................................................................... (15)
Neraca massa etil asetat
F7.XEA7 + F12.XEA12 = F9.XEA9
0,83 F7 + 0,002
F12 = F9.XEA9.......................................................................... (16)
5. DEKANTER
Neraca massa
F9 = F10 + F11................................................................................................... (17)
Neraca massa etanol
F9.XE9 = F10.XE10 + F11.XE11
F9.XE9 = F10.XE10 + 0,02
F11............................................................................. (18)
Neraca massa
etil asetat
F9.XEA9 = F10.XEA10
+ F11.XEA11
F9.XEA9 = 0,93 F11....................................................................................(19)
6. DISTILASI
03
Neraca massa
F11 = F13 + F12
F11 = 1262,62+F12...............................................................................(20)
Neraca massa etanol
F11.XE11 = F13.XE13 + F12.XE12
0,02 F11
= 0,001.(1262,62) + F12.XE12
0,02 F11 = 1,26262
+ F12.XE12................................................................. ...(21)
Neraca massa etil asetat
F11.XEA11 = F13.XEA13 + F12.XEA12
0,93 F11 = 0,998. (1262,62) +
0,002 F12
0,93 F1 = 1260,094
+ 0,002 F12.....................................................(22)
7. DESTILASI
4
F6
+ F10 = F14 + F15
F6
+ F10 = FD .......................................................................................................(23)
FD
= F14 + F15 .....................................................................................................(24)
Neraca
Massa Ethanol
FD
+ XED = F14 . XE14
+ F15 . XE15……………………………………………... (25)
Neraca Massa ethyl
asetat
FD = F14
+ F15
FD . XEAD = F14 .
XEA14 + F15 . XEA15…………….……...…(26)
PENYELESAIAN :
DESTILASI
3
·
Dari
persamaan (20) dan (22)
F11 = 1262,62 + F12
0,93 F11 = 1262,62
+ 0,002 F12
0,93 (
1262,62 + F18 ) = 1262,62 +
0,002 F12
0,928 F12 = 85,86
F12 = 92,52 kg/jam
·
Dari
persamaan (20)
F11 =
2525,25 + F12
F11 =
1262,62+ 92,52
F11 =1355,14
kg/jam
·
Dari
persamaan (21)
0,02 F11 = 1,26262
+ F.XE12
0,02 (
1355,14 ) = 1,26262 + (92,52
). XE12
27,1 –
1,122 = 92,52 XE12
XE12 =
0,279
MIXER
·
Dari persamaan (16)
0,83F7 + 0,002F12 = F9 . XEA9
F9 =
F11 + 8%
Ethyl asetat pada arus 11 =
=
1260,28 kg/jam
Jumlah etil acetat dalam arus 9 =
=
1369,86 kg/jam
Kehilangan Ethyl Acetat = (1369,86 - 1260,28 ) kg/jam
= 109,58 kg/jam
0,83 F7 + 0,002
F12 = F9.XEA9
0,83 F7 + 0,002
( 92,52 ) = 1369,86
0,837F7 =
1369,67 kg/jam
F7 =
1650,204 kg/jam
Penambahan air pada mixer equivalent
dengan jumlah etanol + ethyl acetat yang larut dalam air
Etanol pada arus 7 :
0,09 . 1650,204 = 148,51
etanol pada arus 7 =148,51 kg/jam
Dari arus 12
0,279 . 9252 = 25,81
etanol pada arus 12 =25,81 kg/jam
Total etanol =148,51 +
25,81 = 174,32 kg/jam
Kebutuhan etanol adalah equivalent dengan
etanol + ethyl acetat= 283,9 kg/jam
F8 =
283,9 kg/jam
DEKANTER
·
Dari persamaan (14)
F7 + F8 + F12 = F9
1650,209 + 283,9 + 92,52 = F9
F9 =
2026,629 kg/jam
·
Penyelesaian pada
decanter
Dari persamaan (17)
F9 =
F10 + F11
F10 =
( 2026,629 - 1355,14 )kg/jam
F10 =
671,489 kg/jam
DESTILASI
2
·
Dari
persamaan (13)
0,2 F4 = 0,83
F7
0,2 F4 = 0,83
(1650,204)
F4 = 6300,845 kg/jam
·
Dari
persamaan (11)
F 4
= F7 + F6
F6 = 6848,346
- 1650,204
F6
= 5198,142
·
Dari persamaan (16)
0,83F7 + 0,002 . 92,52 = 2026,629 . XEA9
XEA9 =
0,675
·
Dari persamaan (15)
0,09F7 + F12 . XE12 = F9 . XE9
0,009 . 1650,204 + 92,52 . 0,279 = 2026,629 . XE9
XE9 =
0,086
·
Dari persamaan (18)
F9 . XE9 =
F10 . XE10 + 0,02F11
2026,629 . 0,086 = 671,489 . XE10 + 0,02 . 1355,14
XE10 =
0,219
DESTILASI 4
·
Menentukan kondisi
umpan masuk pada kolom disilasi 4
F6 + F10 =
FD
( 5198,142 + 671,489 ) kg/jam = FD
FD =
5869,631 kg/jam
·
Dari persamaan (4) dan
(8)
0,33 . FA. XA = 0,99F5
F5 =
………………………(A)
·
Dari persamaan (2) dan (A)
0,998 F1 + 0,99F5 = FA . XA
0,998F1 =
FA .XA -
0,998F1 =
0,6 FA . XAA…………..……………..(B)
·
Dari persamaan (6) dan
(10)
0,983FA . XA +
109,58 = F3 .
XA3
F3 . XA3 =
0,2 . F4…………………………….…..(C)
0,98 FA . XA + 109,58 = 6848,346 . 0,2
FA . XA =
1281,88 kg/jam………………………..(D)
·
Dari persamaan (B) dan
(D) dieliminasi maka diperoleh
0,998F1 =
0,6 . 1281,88
F1 =
860,58 kg/jam
·
Dari persamaan (A)
F5 =
F5 =
427,293 kg/jam
·
Dari persamaan (7)
F3 =
F4 + F5
F3 = 6848,346 +
427,293
F3 =
7275,639 kg/jam
·
Dari persamaan (2)
F1 + F5 = FA
860,58 + 427,293 = FA
FA =
1287,87 kg/jam
·
Dari persamaan
FA + FB = F3
FB = 7275,639 – 1287,87
FB
= 5987,769 kg / jam
·
Dari persamaan (D)
FA . XA =
1281,88 kg/jam
1274,659 . XA = 1281,88
XA =
0,995
·
Dari persamaan (4)
0,33 . FA. XA = F3 . X3
0,33 . 1281,88 = 7275,639 . XA3
XA3 =
0,058
·
Dari persamaan (5)
1,02 FA . XA =
F3 . XE3
1,02 . 1287,87 . 0,995 = 7275,639 . XE3
XE3 =
0,18
·
Dari persamaan (6)
0,983 FA . XA +
109,58 = F3
. XEA3
1369,66 =
7275,639 . XEA3
XEA3 =
0,188
·
Dari persamaan (9)
F3 . XE3 =
F4 . XE4
7275,639 . 0,18 = 6848,346 . XE4
XE4 =
0,191
·
Dari persamaan (12)
F4 . XE4 =
F6 . XE6 + F7 . XE7
6848,346 . 0,191 = 5198,142 . XE6 +
1650,204 . 0,09
XE6 =
0,223
·
Dari persamaan (24)
dan(25)
F6 . XE6 + F10 XE10 = F= . XED
5198,142 . 0,223 + 671,489 . 0,219 = 5869,631 . XED
XED =
0,311
Diasumsikan XE14 = 0,94
·
Komposisi etyl asetat
pada FD.
FD = 5869,631 dan jumlah etyl
asetat dalam campuran adalah 109,58 sehingga XEAD =
·
Komposisi etanol pada FD
FD = F14
+ F15
FD . XD =
F14 . X14 + F15 . X15
5869,631 . 0,311 = 0,94F14 + (FD
– F14) 0,05
1825,455 =
0,94F14 + 293,481 - 0,05F14
F14 etanol = 1721,319 kg/jam
f14 etil acetat =109,52
kg/jam
F14 =1831,151
kg/jam
F15 = FD – F14
=
( 5869,631 –1831,151)kg/jam
F15 = 4038,48kg/jam
XEA14 =
XE15 =
0,05
F2 =
FB – F14
=
5987,769 – 1831,151
F2 =
4156,618 kg/jam
F2 + F14 =
FB
F2 . XE2 + F14
. XE14 =
FB . XB
4156,618. 0,95 + 1831,151 . 0,94 =
5987,769 . XB
XB =
0,946
Perhitungan
neraca massa di tiap alat
1. Neraca
massa di reactor
F1 + F2 +F5 +F14 =
F3
860,58 + 4156,618+ 427,293 + 1831,151 = 7275,639
2. Neraca
Massa di kolom destilasi 1
F3 =
F4 + F5
7275,639 =
6848,346 + 427,293
3. Neraca
Massa di kolom destilasi 2
F4 =
F6 + F7
6848,346 =
5198,142 + 1650,204
4. Neraca
Massa di mixer
F7 + F8 + F12 = F9
1650,204 + 283,9 + 92,52 = 2026,629
5. Neraca
Massa di Decanter
F9 =
F10 + F11
2026,629 = 671,489 + 1355,14
6. Neraca
Massa di kolom destilasi 3
F11 =
F12 + F13
1355,14 =
92,52 + 1262,62
7. Neraca
Massa di kolom destilasi 4
F10 + F6 =
F14 + F15
671,489 + 5198,142 = 1831.151
+ 4038,48